Rollen papier, groter dan vrachtwagenbanden, waren zoals elke dag in de machines getild. De geur van drukinkt vermengde zich met olie, metaal en het warme papier dat in een razend tempo door de druktorens schoot. Wie er weleens geweest is, weet: een krantendrukkerij is niet zomaar een fabriek. Het is een kathedraal van geur, geluid en beweging.
Jaren geleden kwam ik er vaak en graag. Om even de geur op te snuiven, of zakenrelaties trots rond te leiden. Ik moest er even bij zijn, vrijdagavond. Want toen rolde de laatste Telegraaf in Amsterdam van de pers. Een mix van weemoed en berusting. Een tijdperk dat ruim een eeuw heeft geduurd, komt tastbaar tot een eind. Onvermijdelijk, maar als het dan gebeurt, grijpt het je toch naar de keel. De nog overgebleven oplage van de Telegraaf komt voortaan uit Leeuwarden, Barneveld en België.
De sluiting van een drukkerij markeert het einde van een tijdperk, maar is, hoe vervelend ook, geen doodvonnis voor de journalistiek. Het is onderdeel van de overgang naar een andere vorm, die nieuwe uitdagingen én kansen met zich meebrengt.
Woensdag om 12 uur verschijnt de eerste officiële editie van Ede Stad Plus, een dagelijks lokaal digitaal dagblad. Een welkom experiment om te bewijzen dat lokale journalistiek niet hoeft weg te kwijnen, maar juist opnieuw kan bloeien.
Want het sluiten van een drukkerij betekent niet dat de krant, of beter gezegd: het nieuwsmerk, ophoudt te bestaan. De papieren oplage daalt al jaren, maar tegelijkertijd groeit het aantal mensen dat online een abonnement afsluit. Betalen voor digitaal nieuws is inmiddels best gewoon geworden. De lezer kiest steeds vaker voor het gemak van de smartphone of tablet, en voor de actualiteit die altijd up-to-date is. Journalistiek verandert van vorm, maar de behoefte aan betrouwbare en onthullende verhalen blijft en is in de context van (oa) AI misschien wel relevanter dan ooit.
Voor lokale media is die verschuiving misschien nog wel zwaarder geweest. Waar landelijke titels de digitale omslag beter konden maken dankzij schaalgrootte, zijn lokale redacties vaak tot op het bot uitgekleed. Journalistieke teams die vroeger met tien man sterk waren, moeten het nu soms met twee of drie doen. Het traditionele verdienmodel van huis-aan-huisbladen, de verkoop van advertenties, levert online maar weinig op en abonnementen komen moeilijk van de grond, vanwege (oa) een te beperkte redactionele slagkracht.
“BDU zet een stap vooruit met een nieuw digitaal dagblad dat lokale journalistiek weer stevigheid wil geven”
Toch is de rol van lokale journalistiek van grote waarde. Ook dicht bij huis is er behoefte aan betrouwbare verslaggeving: Wie neemt er besluiten in de gemeenteraad? Wat gebeurt er met het bouwplan om de hoek? Hoe staat het met de leefbaarheid in de wijk? In een tijd waarin wantrouwen richting instituties groeit, kan goede lokale journalistiek het verschil maken. Daar hebben we allemaal wat aan.
Daarom is het hoopvol dat er initiatieven zijn die niet inzetten op krimp, maar op groei. Met Ede Stad Plus zet uitgeverij BDU een stap vooruit: een nieuw digitaal dagblad dat lokale journalistiek weer stevigheid wil geven. Niet als bijproduct van print, maar als volwaardige dagelijkse digitale editie. Met journalistiek die midden in de samenleving staat, die niet alleen vertelt wat er gebeurt, maar ook uitlegt waarom dat ertoe doet.
Het is een keuze om in plaats van af te bouwen, te investeren. In digitale know-how, maar vooral: in de redactie. Om te geloven dat inwoners van Ede en omgeving wel degelijk bereid zijn te betalen voor verhalen die hun directe leefwereld raken. Dat de journalistiek niet alleen een kostenpost is, maar ook een fundament onder de democratie, de gemeenschap en het publieke gesprek.
Ik ben er trots op dat we de Koninklijke BDU – BDUmedia met Pinch | part of Apadmi en Pubble hebben mogen ondersteunen bij het ontsluiten van dit nieuwe digitale dagblad. De dagelijkse editie is vanaf a.s. woensdag via de op een moderne, visueel aantrekkelijke manier beschikbaar. De editie voelt fris en toegankelijk: een app-ervaring die doet denken aan bekende social apps, maar dan gevuld met de verhalen van je eigen stad.
Deze lancering is pas het begin. De komende periode zullen we leren, aanpassen en verbeteren. Of dit dé oplossing is voor de uitdagingen van de lokale journalistiek? Sowieso niet de enige. Maar het is wel een stap vooruit en bovenal een moedig en waardevol initiatief.
